Poznaj ramy prawne i politykę finansową w kraju goszczącym

Przedsiębiorcy migrujący stoją w obliczu różnych wyzwań związanych z ramami prawnymi w całej UE, w tym:

• Samozatrudnienie w regulowanych branżach często podlega wymogom i procedurom certyfikacji, które mogą utrudniać wykwalifikowanym migrantom zakładanie nowych firm. Jeśli przekwalifikowanie wymaga nakładów finansowych, sytuację dodatkowo pogarsza brak dostępu do finansowania. W rezultacie, trajektorie migrantów zmierzają w kierunku rynków o niskich barierach wejścia i niskich wymaganych kwalifikacjach formalnych.
• Obciążenia administracyjne związane z prawnym otoczeniem biznesu mają coraz bardziej negatywny wpływ na migrantów ze względu na ich potencjalnie ograniczoną znajomość języka i administracji.
• Zrozumienie ram prawnych i instytucjonalnych kraju przyjmującego jest trudne, ponieważ często różnią się one od wiedzy biznesowej migrantów zgromadzonej w ich kraju ojczystym. Trudności językowe, różnice kulturowe i ograniczona wiedza na temat przepisów regulujących przedsiębiorczość utrudniają założenie firmy.
• Innym wyzwaniem z indywidualnego punktu widzenia dla przedsiębiorców migrujących jest uzyskanie statusu rezydenta dla siebie i członków rodziny. Ta niepewność utrudnia inwestowanie w kapitał ludzki, a tym samym uczestnictwo w usługach przedsiębiorców-migrantów.

Oprócz powyższego istnieje kilka obszarów, które można by poprawić w celu zapewnienia przedsiębiorcom migrującym pewności prawnej, a mianowicie:

• W ustawodawstwie musi znaleźć się wyraźny zapis, że wszystkie wspierane przez rząd programy na rzecz rozpoczęcia działalności i promocji biznesu będą otwarte dla migrantów i że zagwarantowane jest równe traktowanie.
• Wdrażanie korzystnych regulacji (na poziomie lokalnym, krajowym i ponadnarodowym) poprzez identyfikację przeszkód regulacyjnych utrudniających imigrantom zakładanie działalności gospodarczej, w tym zasad i przepisów łączących samozatrudnienie z wymogami edukacyjnymi, pozwoleniami i rejestracją; oraz zatwierdzanie wcześniejszych formalnych kwalifikacji, jeśli są one wymagane w przypadku określonych rodzajów działalności.
• Należy poprawić zgodność między krajowymi i regionalnymi/lokalnymi ramami prawnymi i politykami. W niektórych przypadkach, na poziomie lokalnym, pewne ograniczenia mogą negatywnie wpłynąć na działalność gospodarczą migrantów, takie jak dostęp do lokalnych zasobów, pozwolenia, opłaty, przepisy administracyjne wymagane szczególnie w przypadku osób niebędących obywatelami itp.
• Ogólne ograniczenie biurokracji, ale także usunięcie aspektów, które miałyby szczególny wpływ na migrantów, poprawiłoby ich dostęp do przedsiębiorczości.
• Korzystne traktowanie członków rodzin migrantów pomogłoby przyciągnąć inwestorów migracyjnych.

Doświadczenie sugeruje, że migranci nie korzystają z otrzymywania wsparcia od istniejących ram instytucjonalnych dla wsparcia biznesu, takich jak: agencje MŚP, izby handlowe i przemysłowe oraz organizacje pozarządowe. Niektóre z godnych uwagi wyzwań regulacyjnych to:

Na poziomie instytucjonalnym ramy regulacyjne różnią się dla różnych kategorii migrantów, w szczególności migrantów-inwestorów, osób ubiegających się o azyl i uchodźców. Podczas gdy ramy prawne gwarantują migrantom otwarty dostęp do zakładania i prowadzenia działalności gospodarczej, możliwość ta istnieje tylko dla tych migrantów, którzy mają już status prawny w kraju przyjmującym. Ustawodawstwo we wszystkich krajach UE daje pierwszeństwo migrantom-inwestorom, którzy kwalifikują się (na różnych warunkach) w każdym kraju do uzyskania statusu stałego rezydenta, jak również obywatelstwa. W tym przypadku, rozpoczęcie działalności gospodarczej w kraju przyjmującym jest instrumentem lub motywacją do migracji, podczas gdy we wszystkich innych przypadkach migranci muszą posiadać ważne pozwolenie na pobyt, aby rozpocząć działalność gospodarczą.

Innym wyzwaniem instytucjonalnym jest niewystarczające wsparcie władz lokalnych i regionalnych ze strony rządów centralnych, a ich rola w procesie integracji nie jest wyraźnie uznana w ustawodawstwie, mimo że jest ona kluczowa. (Ramy regulacyjne dotyczące zatrudnienia i finansowania polityki migracyjnej i integracyjnej w UE – Unia Europejska – Komitet Regionów).

Organizacje pozarządowe, które są głównymi aktorami w świadczeniu usług dla przedsiębiorców migrantów (zwłaszcza tam, gdzie rządy się wycofały), są często przynajmniej częściowo finansowane przez rządy lokalne lub centralne. Wsparcie to jest jednak uzależnione od często zmieniających się rządów i opinii publicznej. Oznacza to, że nawet wysokiej jakości usługi świadczone na rzecz przedsiębiorców migrantów mogą nie istnieć z roku na rok. Cykle finansowania mogą być również krótkie, co oznacza, że organizacje pozarządowe będą miały trudności z przyciągnięciem i utrzymaniem wysokiej jakości personelu w sytuacji, gdy przyszłe finansowanie jest niepewne. Konkurencja między organizacjami pozarządowymi wzrasta szczególnie w sytuacji ograniczonego finansowania, co prowadzi do dużej rotacji usługodawców.
Rozszerzenie zaangażowania organizacji pozarządowych w promowanie przedsiębiorczości migrantów zwiększyłoby wsparcie publiczne dla tych przedsiębiorstw i mogłoby pomóc im w osiągnięciu lepszej pozycji rynkowej. Doświadczenia niemieckie stanowią skuteczną dobrą praktykę, w ramach której szczególną uwagę zwraca się na przedsiębiorczość migrantów w regionach priorytetowych.

Sektor organizacji pozarządowych nie posiada mechanizmów zapewniających wysoką jakość usług świadczonych na rzecz przedsiębiorców migrantów. Fakt, że sektor ten jest w większości nieuregulowany oznacza, że usługi świadczone przez organizacje mogą nie odpowiadać na konkretne potrzeby niedoszłych przedsiębiorców.

Przedsiębiorczość migrantów jest ważnym narzędziem integracji migrantów i osób pozostających na ich utrzymaniu w społeczeństwie i gospodarce kraju przyjmującego. Chociaż dane wskazują, że duża liczba migrantów wybiera obecnie samozatrudnienie zamiast płatnego zatrudnienia, istnieją przeszkody, które wymagają rozwiązań regulacyjnych i politycznych.

• Przedsiębiorczość rzadko odgrywa ważną rolę w polityce integracyjnej państw członkowskich.
• Polityka promowania przedsiębiorczości wśród migrantów nie jest priorytetem dla żadnego z krajów konsorcjum.
• Polityki związane z przedsiębiorczością migrantów nie są zintegrowane z prawodawstwem. Są one oparte na programach i projektach. Głównym wyzwaniem tego podejścia do polityki jest spójność, ciągłość i trwałość tych programów i ich rezultatów.
• Polityki dotyczące migrantów i uchodźców są zazwyczaj opracowywane na poziomie krajowym. Dotyczy to w szczególności Grecji, Francji, Węgier, Polski i Szwecji, które często pomijają władze regionalne, chociaż władze lokalne są zaangażowane we wdrażanie polityki. W nowszych państwach członkowskich i do pewnego stopnia we Francji, polityki często nie są skierowane specjalnie do migrantów, ale raczej migranci mogą korzystać z polityk zatrudnienia lub przedsiębiorczości skierowanych do szerszej populacji.
• W wielu krajach organem krajowym odpowiedzialnym za politykę migracyjną i integracyjną jest Ministerstwo Spraw Wewnętrznych, którego zadaniem jest nadzorowanie realizacji polityki na szczeblu regionalnym lub lokalnym. Ograniczone możliwości tych instytucji znajdują odzwierciedlenie w możliwościach organizacji pozarządowych. Wiele wskazuje na to, że władze lokalne i regionalne otrzymują niewystarczające wsparcie, a ich rola w procesie integracji nie jest wyraźnie uznana w prawodawstwie, mimo że odgrywają one ważną rolę.
• Dalsza decentralizacja polityki migracyjnej oraz przyznanie władzom lokalnym większych zasobów i ról pozwoliłoby również na łatwiejszy rozwój i wzrost przedsiębiorczości migrantów w terenie.